Ustawa o ochronie sygnalistów wejdzie w życie już 25 września 2024 roku (przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia). Wejście w życie tej ustawy jest konsekwencją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r., określanej mianem dyrektywy whistleblowing.
Ustawę o ochronie sygnalistów stosuje się do wszystkich podmiotów prawnych.

Celem ustawy jest ochrona osób zgłaszających nieprawidłowości – naruszenia prawa w pomiocie prawnym i stworzenie dla nich bezpiecznego środowiska. Przede wszystkim chroniona ma być osoba dokonująca zgłoszenia- sygnalista przed działaniami odwetowymi, podjętymi w związku z dokonanym zgłoszeniem, takimi jak zwolnienie z pracy,  obniżenie stanowiska, mobbing czy inne formy represji. Co ma w konsekwencji służyć zwiększeniu przejrzystości i uczciwości w działaniu danego podmiotu prawnego. Ustawa wprost wprowadza zakaz podejmowania działań odwetowych wobec sygnalisty.

Ochrona wynikająca z przepisów Ustawy nie dotyczy tylko pracowników zatrudnionych na umowach o pracę, jej zakres jest bardzo szeroki bowiem status sygnalisty może mieć min.: pracownik tymczasowy, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, przedsiębiorca, prokurent, akcjonariusz lub wspólnik, członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, stażysta czy wolontariusz, a nawet osoba, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji o naruszeniu prawa uzyskanej w kontekście związanym z pracą przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym. Ponadto ochronie podlegają również osoby pomagające w dokonaniu zgłoszenia oraz osoby powiązane z sygnalistą (zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne).
Zgodnie z definicją „poprzez działanie odwetowe należy rozumieć bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście.” [art. 2 pkt. 2 Ustawy o ochronie sygnalistów]
Należy jednak pamiętać, że ochrona zapewniona przez Ustawę, nie oznacza, że sygnalisty nie będzie można nigdy zwolnić. Po prostu zwolnienie nie będzie mogło być spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym, którego dokonał. Jeżeli natomiast przyczyna rozwiązania lub wypowiedzenia będzie prawdziwa i faktyczna, bo rzeczywiście pracownik nie spełnia wymagań pracodawcy (np. nienależycie wykonuje swoje obowiązki) to takie działanie nie będzie działaniem odwetowym. Jednak to pracodawca będzie musiał udowodnić, że podjęte działanie nie jest działaniem odwetowym.
Ustawa przewiduje trzy kanały dokonywania zgłoszeń: zgłoszenia wewnętrzne (w ramach organizacji/ pracodawcy), zgłoszenia zewnętrzne (do właściwych organów publicznych) i ujawnienia publiczne.
W kwestii zgłoszeń wewnętrznych ustawa wprowadza obowiązek ustanowienia procedury wewnętrznej dla:

• podmiotu prawnego, na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.
• do podmiotu prawnego wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937, niezależnie od liczby osób wykonujących pracę zarobkową.

Naruszenie obowiązku ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych podlega karze grzywny. Natomiast uniemożliwianie lub utrudnianie dokonania zgłoszenia podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, jeżeli dodatkowo stosuje się wobec innej osoby przemoc, groźbę bezprawną lub podstęp, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.