Nowe wytyczne Ministerstwa Finansów w zakresie interpretacji jednorazowej transakcji i limitu 15 tys. zł – łączenie umów długoterminowych.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień przeprowadzenia transakcji.

Z przepisów ustaw podatkowych (art. 15d ustawy o CIT i odpowiednio art. 22p ustawy o PIT) wynika, że podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Zestawienie tych dwóch przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł istnieje obowiązek zrealizowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 tys. zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość/kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł.

Wraz z wprowadzeniem przepisów pojawiły się problemy z interpretacją pojęcia jednolitej transakcji. Dyrektor KIS zwrócił uwagę, że pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności i odwołując się do przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zaznaczył że pojęcie „transakcja" należy rozumieć jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostawa towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. W konsekwencji, jednorazowa wartość transakcji rozumiana była jako ogólna wartość wierzytelności lub zobowiązań oraz określona była w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie miał odnosić się do liczby płatności, lecz odzwierciedlać wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Przyjmowano, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, (zależy od czasu jej trwania) to pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie. Tym samym, jeśli wartość poszczególnych rozrachunków za okresy rozliczeniowe nie przekraczała równowartości 15 tys. zł, to zachowane było prawo do każdorazowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w całości, mimo dokonania zapłaty gotówką.

Stanowisko to było wielokrotnie potwierdzane przez Ministra Finansów (np. odpowiedź na interpelację poselską nr 9272 w sprawie DD6.054.5.2017) oraz w interpretacjach Dyrektora KIS (np. z 7 lipca 2017 r. (0111-KDIB2-3.4010.13.2017.1.AZE); z 30.03.2017 (2461-IBPB-1-2.4510.12.2017.2.MM), czy 12.04.2017, (2461-IBPB-1-2.4510.50.2017.2.MM)).

Niestety w 2018 roku nieoczekiwanie stanowisko Ministerstw Finansów uległo zmianie. W zamieszczonych na stronie internetowej wskazówkach dla przedsiębiorców informuje, że w przypadku umów na czas nieokreślony z ustalonym wynagrodzeniem okresowym (np. czynszem) kwalifikacja płatności zależy od wysokości wynagrodzenia, okresu rozliczeniowego i okresu wypowiedzenia. Jeżeli dla umowy na czas nieokreślony suma wynagrodzeń pewnych (które będzie trzeba zapłacić licząc okres wypowiedzenia) przekroczy limit 15 tys. zł, od pierwszej płatności powinny być one rozliczane bezgotówkowo.

Oznacza to, iż obecnie Ministerstwo Finansów wycofało się z poprzednich interpretacji i nakazuje łączyć poszczególne okresy rozliczeniowe.

Na przykład jeśli w umowie na czas nieokreślony przyjęto, że miesięczny czynsz wynosi 8 tys. zł, a okres wypowiedzenia takiej umowy 3 miesiące to w takim przypadku w rozumieniu nowych wytycznych od pierwszej płatności obowiązuje rozliczenie gotówkowe. Jest tak ponieważ teoretycznie przyjmując, że umowę można wypowiedzieć w dniu zawarcia, strony mogą jednoznacznie określić, że do czasu jej zakończenia nastąpią trzy płatności po 8 000 zł każda, więc limit zostanie przekroczony.

Powyższe stanowisko potwierdzają „specjaliści” dyżurujący na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej oraz interpretacje indywidualne wydawane przez KIS (np. 0112-KDIL3-3.4011.217.2017.2.MM). Jest to zmiana stanowiska Ministra bez jednoczesnej zmiany przepisów - jak dowiedzieliśmy się w rozmowie z przedstawicielami KIS są to nowe wytyczne (instrukcje).

Poniżej znajdziecie Państwo link, po którym umieszczono nowe wskazówki dla przedsiębiorców dotyczące wytycznych do stosowania omawianych przepisów.

https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/kontrahenci-i-klienci/chce-rozliczac-sie-z-kontrahentami-i-klientami/zarzadzanie-finansami-firmy-i-obsluga-platnosci-firmowych/kiedy-moge-dokonywac-transakcji-bez-korzystania-z-rachunku-bankowego