Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku od osób fizycznych za koszt uzyskania przychodu uznaje się taki wydatek, który został poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, jest udokumentowany oraz nie znajduje się na liście wydatków niebędących kosztami uzyskania przychodu, wymienionych w art. 23 ustawy. Dodatkowo konieczne jest istnienie związku przyczynowo- skutkowego pomiędzy danym wydatkiem a jego wpływem na generowanie, zwiększenie, zachowanie lub zabezpieczenie i funkcjonowanie źródła przychodów.

We wskazanym katalogu znajduje się m.in. zastrzeżenie, zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka oraz małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osoba prawną - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki.

Na początku stwierdzić należy, iż bez znaczenia pozostaje fakt ewentualnej rozdzielności majątkowej małżonków. Nawet jeżeli ona istnieje wartość pracy małżonka nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów podatnika.

Co ustawodawca miał na myśli definiując wartość pracy?

Pod pojęciem tym należy rozumieć wartość wszelkiego rodzaju pracy, niezależnie od tego, czy praca jest świadczona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia, umowy o dzieło), czy też bez podstawy prawnej (bezumownie). O ile powyższe pozostaje bezsporne to problem pojawia się w przypadku współpracy podatnika z małżonkiem prowadzącym własną działalność gospodarczą. Orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite.

Z jednej strony twierdzi się, że wartość pracy, o której mowa w tym przepisie, dotyczy każdej pracy. Nie ma znaczenia prawna forma wykonywania pracy. Jak np. stwierdził NSA w wyroku z dnia 5 listopada 1999 r., I SA/Gd 997/97, ONSA 2000, nr 4, poz. 165: "Gdy praca małżonka podatnika świadczona jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (jednego źródła przychodów), czyli ma na celu uzyskiwanie przychodów z tej działalności, to niezależnie od tego, w jakiej świadczona jest formie (czy bezumownie, czy na podstawie umowy o pracę, czy też umowy zlecenia lub umowy o dzieło), jej wartość nie stanowi kosztu uzyskania przychodu".

Odmienne stanowisko prezentują często organy podatkowe które uznają, że w takiej sytuacji wartość usługi świadczonej przez firmę małżonka stanowi dla podatnika koszt uzyskania przychodu.

Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, w interpretacji indywidualnej z dnia 16 listopada 2012 r. (znak IPTPB1/415-512/12-2/KSU) wypowiedział się w sprawie podatnika, który zamierzał, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z żoną jako przedsiębiorcą - zlecić jej osobiście lub poprzez ewentualnego pracownika jej firmy (obecnie jeszcze nie zatrudnia pracowników), wykonywanie na rzecz jego Kancelarii odpłatnych usług administracyjnej obsługi biura, za które żona będzie comiesięcznie wystawiała dla niego rachunek. Organ podatkowy stwierdził, że: "W przypadku, gdy każdy z małżonków prowadzi odrębną działalność gospodarczą i w jej ramach wykonuje usługi na rzecz firmy małżonka, to wykonanie tych usług nie stanowi pracy własnej małżonka. Mamy tu bowiem do czynienia z dwoma odrębnymi podmiotami gospodarczymi; każdy z małżonków jako odrębny przedsiębiorca będzie wykonywał usługi dla firmy drugiego małżonka i wystawiał faktury za wykonane usługi". Analogicznie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 12 marca 2012 r. (znak IPTPB1/415-18/12-2/AG). Organ podatkowy uznał za koszt uzyskania przychodu wynagrodzenie męża za wykonanie usług remontowo-budowlanych (w ramach własnej, odrębnej działalności gospodarczej) na rzecz prywatnego przedszkola prowadzonego przez jego żonę (odrębnego przedsiębiorcę).

Dokonując analizy poszczególnych interpretacji i orzeczeń należy stwierdzić, iż tym razem stanowisko prezentowane przez sądy jest bardziej rygorystyczne. W celu zabezpieczenia wskazanych kosztów uzyskania warto zatem wystąpić o interpretację indywidualną.