Kodeks karno-skarbowy penalizuje czyny polegające na naruszaniu zakazów i nakazów prawa finansowego należącego do obszaru zadań Ministra Finansów, tj. prawa podatkowego, celnego, dewizowego oraz w zakresie gier hazardowych.

Dla podatnika niezwykle Istotne - z punktu widzenia konsekwencji - jest odróżnienie przestępstwa skarbowego od wykroczenia skarbowego.

Kodeks karny skarbowy przewiduje dwa rodzaje grzywny: określoną kwotowo oraz w stawkach dziennych. Kwotowo grzywnę orzeka się za wykroczenia skarbowe, a za przestępstwa skarbowe - grzywnę w stawkach dziennych. Przy określaniu zarówno wielkości stawki dziennej kary grzywny, jak i wysokości grzywny kwotowej bierze się pod uwagę wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. W praktyce oznacza to, że kary grzywny za wykroczenia i przestępstwa skarbowe ulegają zmianie wraz ze zmianą wysokości minimalnego wynagrodzenia. Im wyższa jest płaca minimalna, tym wyższe są grzywny.

Zgodnie z kodeksem karno-skarbowym przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny określonej w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Przy czym sąd wymierzając karę grzywny określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej i jeżeli Kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720. Wysokość stawki dziennej natomiast nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.

Od 1 stycznia 2015 minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1750 zł. Zatem w 2015 r. sąd może ustalić wysokość stawki dziennej w granicach od 58,33 zł do 23 332 zł. Najniższa możliwa do orzeczenia przez sąd kara grzywny wynosi 583,30 zł, natomiast najwyższa kara grzywny może wynieść 16 799 040 zł. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej - 5 lat. Wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach.

Zasadniczym elementem odróżniającym przestępstwo skarbowe od wykroczenia skarbowego jest kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu. I tak w myśl przepisów kks wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli wspomniane wyżej uszczuplenie nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, tj. w 2015 r. kwoty 8 750 zł. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

Kara grzywny za popełnienie wykroczenia skarbowego może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Oznacza to, iż w 2015 r. najniższa kara grzywny za wykroczenie skarbowe wynosi 175,00 zł, natomiast najwyższa może wynieść 35 000 zł. Ponadto, za popełnienie wykroczenia skarbowego finansowy organ postępowania przygotowawczego może również nałożyć na sprawcę karę grzywny w drodze mandatu karnego w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli do kwoty 3 500 zł.

Zobacz również: Odpowiedzialność karno-skarbowa podatnika