Wkłady do spółki mogą mieć różnoraką postać. Ze względów podatkowych należy je podzielić na:

• wkłady pieniężne,
• aporty przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części,
• pozostałe wkłady (aporty).

Wybór formy wkładu zależy od woli wspólników wyrażonej w umowie spółki i powoduje różne konsekwencje podatkowe w podatku dochodowym oraz w podatku VAT

Najprostszym i najtańszym rozwiązaniem jest wniesienie wkładu w postaci pieniężnej, które nie wywołuje skutków podatkowych zarówno w podatku dochodowym jak i w podatku VAT.

Wkładem do spółki może być też przedsiębiorstwo a w zasadzie zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Definicja przedsiębiorstwa znajduje się w art. 551–552 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Zgodnie z jej treścią przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
• koncesje, licencje i zezwolenia;
• patenty i inne prawa własności przemysłowej;
• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
• tajemnice przedsiębiorstwa;
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa znajdujemy również w art. 5a pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - rozumie się przez nią organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

W przypadku objęcia akcji lub udziałów w zamian za wniesienie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa nominalna wartość udziałów lub akcji stanowi przychód, jednak jest on wolny od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Trzeba jednak wiedzieć, iż organy podatkowe często próbują dowodzić, że przedmiotem wkładu nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, tylko zespół składników majątku firmowego. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zwykłym aportem niepieniężnym, którego wniesienie rodzi zupełne inne konsekwencje podatkowe.

 

Podobnie korzystnie wygląda kwestia objęcia podatkiem VAT takiej transakcji. Ustawa o podatku VAT w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT posiada własną definicję jednak jest ona taka sama jak cyt. powyżej defincja z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak obowiązku opodatkowania transakcji wniesienia do spółki kapitałowej przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej częsci wynika z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

 

Wkładem do spółki mogą być również inne wartości majątkowe, w postaci wartości niematerialnych (praw) lub rzeczy. Mogą być m.in. rzeczy ruchome (ruchomości), nieruchomości, wierzytelności, patenty, itp.

Stosownie do art. 17 ust. 1, pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nominalna wartość udziałów w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny stanowi przychód z kapitałów pieniężnych. Przychodem jest wartość nominalna, ale powinna być ona zgodna z wartością rynkową, gdyż w przeciwnym razie organ podatkowy może zastosować procedurę z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli zażądać wyjaśnień i ustalić przychód w wysokości wartości rynkowej. W przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część - na dzień objęcia tych udziałów (akcji) lub wkładów - ustala się koszty uzyskania w określony w ustawie sposób.

Oczywiście, jeżeli koszty równoważą przychody, mamy do czynienia z zerowym wynikiem podatkowym, wobec czego sytuacja jest neutralna podatkowo.

Podsumowując, najbardziej korzystne podatkowo pozostaje wniesienie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W przypadku właściwego zaklasyfikowania elementów wnoszonego aportu transakcja taka pozostaje neutralna podatkowo.