Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów opodatkowani na zasadach ogólnych i opodatkowani podatkiem liniowym zobligowani są do przeprowadzenia na koniec roku obrotowego spis z natury, którego wynik powinien być uwzględniony w prowadzonych księgach podatkowych. Obowiązek wynika bezpośrednio z par. 24 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów według stanu na dzień 1 stycznia lub 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.

Spis z natury jest sporządzany w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. Zawiera co najmniej następujące dane: imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy), datę sporządzenia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury, szczegółowe określenie towaru i innych składników podlegających spisowi, jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary, wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, wartość wynikającą z przemnożenia ilości składników przez ich cenę jednostkową, łączną wartość spisu z natury oraz klauzulę "Spis zakończono na pozycji ...", podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników),

Spis z natury obejmuje również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika. Towary obce nie podlegają wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.

Podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia; spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.

Przedsiębiorca powinien pamiętać, że w przypadku, gdy firma nie ma na stanie towarów handlowych - wartość spisu z natury wynosi 0 zł - powinien on również zostać ujęty w księdze.