Od 1 stycznia 2017 r. zaczęły obowiązywać nowe regulacje dotyczące dokumentacji podatkowej transakcji lub innych zdarzeń pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Definicja podmiotów powiązanych

Nastąpiła zmiana definicji podmiotu powiązanego kapitałowo. Przez podmioty powiązane rozumie się podmioty, które posiadają bezpośredni lub pośredni udział w kapitale innego podmiotu w wysokości nie mniejszej niż 25 proc. Do końca 2016 roku limit udziałów w kapitale innego podmiotu skutkujący uznaniem podmiotów za powiązane wynosił 5 proc.

Pozostałe przepisy dotyczące powiązań organizacyjnych i osobowych nie uległy zmianie. Podmioty powiązane organizacyjnie występują, gdy ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu innymi podmiotami lub ich kontroli. Natomiast podmioty powiązane osobowo istnieją w sytuacji, kiedy dojdzie do połączenia funkcji członka zarządu i rady nadzorczej w dwóch zróżnicowanych podmiotach bądź poprzez sprawowanie funkcji w jednym z podmiotów. Dla relacji pomiędzy podmiotami krajowymi, przepisy wskazują na powiązania pomiędzy podmiotami o charakterze rodzinnym występujące między osobami ze sobą spokrewnionymi oraz spowinowaconymi lub wynikające ze stosunku pracy oraz powiązania o charakterze majątkowym.

Obowiązek dokumentacyjny

Obowiązek sporządzania dokumentacji od 2017 roku został uzależniony od:

• wysokości osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów wygenerowanych przez podatnika w poprzednim roku podatkowym oraz
• przekroczenia progów wartości transakcji jednego rodzaju ustalanych w zależności od wysokości przychodów.

Z obowiązku posiadania dokumentacji zwolnione zostały podmioty, których przychody lub koszty w rozumieniu przepisów o rachunkowości ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych nie przekroczą w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartości 2 mln euro. Należy pamiętać, że pod pojęciem osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów należy rozumieć wyniki finansowe nie tylko związane z podstawową działalnością lecz także pozostałe przychody i koszty operacyjne.

Określenie zdarzeń istotnych

Przez transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) należy rozumieć transakcje lub zdarzenia jednego rodzaju, których łączna wartość przekroczy w roku podatkowym równowartość 50 tys. euro. Wprowadza się uzależnienie poziomu istotności transakcji od poziomu przychodu. W przypadku podatników, których przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy przekroczą równowartość:

• 2 mln euro, lecz nie więcej niż równowartość 20 mln euro – za transakcje lub zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika będą uznawane transakcje lub zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekroczy w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 50 tys. euro powiększoną o 5 tys. euro za każdy 1 mln euro przychodu powyżej 2 mln euro;
• 20 mln euro, lecz nie więcej niż równowartość 100 mln euro – za transakcje lub zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika będą uznawane transakcje lub zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekroczy w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 140 tys. euro powiększoną o 45 tys. euro za każdy 10 mln euro przychodu powyżej 20 mln euro;
• 100 mln euro – za transakcje lub zdarzenia mające wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika uznawane będą transakcje lub zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekroczy w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 500 tys. euro.

 

Przykład:

przychód 5,2 mln euro;

próg transakcyjny = 50 tys euro + 3 * 5 tys euro = 65 tys euro

 

Rodzaje dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi

Wprowadzono obowiązek sporządzania trzystopniowej dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi:

1/ dokumentacja na poziomie lokalnym (tzw. local file),

2/ dokumentacja grupowa (tzw. master file)

3/ raportowanie według krajów (tzw. country by country reporting).

Nie każdy podatnik podlegający obowiązkowi dokumentacyjnemu zobowiązany jest do sporządzenia trzech rodzajów dokumentacji. Obowiązek sporządzania poszczególnych rodzajów dokumentacji uzależniony jest od wyników finansowych przedsiębiorstwa.

Poza trzema rodzajami dokumentacji wprowadzono dodatkowy obowiązek składania (wraz z zeznaniem podatkowym) uproszczonego sprawozdania w sprawie transakcji z podmiotami powiązanymi oraz obowiązek sporządzenia analizy porównawczej. Załącznik do zeznania CIT – CIT/TP dotyczy to podmiotów, których wartość przychodów lub kosztów w danym roku podatkowym przekroczy równowartość 10 000 000 euro.

Każdy podatnik podlegający obowiązkowi dokumentacyjnemu jest zobowiązany do sporządzenia dokumentacji lokalnej - dokumentacji w wersji podstawowej.

Pozostałe dwa rodzaje dokumentacji obowiązują podatników osiągających przychody lub koszty w wysokości powyżej 20 mln euro i powyżej 750 mln euro.

Dokumentacja lokalna

Dokumentacja lokalna powinna zawierać następujące informacje:

1) opis transakcji lub innych zdarzeń (podlegających dokumentacji), w tym umów zarządzania płynnością, umów o podziale kosztów, dokonywanych pomiędzy podatnikiem lub spółką i podmiotem powiązanym, zawierający:

• wskazanie rodzaju i przedmiotu tych transakcji lub innych zdarzeń,
• dane finansowe, w tym przepływy pieniężne dotyczące tych transakcji lub innych zdarzeń,
• dane identyfikujące podmioty powiązane dokonujące tych transakcji lub ujmujące te zdarzenia,
• opis przebiegu tych transakcji lub innych zdarzeń, w tym funkcji wykonywanych przez podatnika lub spółkę niebędącą osobą prawną i podmiot powiązany, angażowanych przez nich aktywów bilansowych i pozabilansowych, kapitału ludzkiego oraz ponoszonych ryzyk,
• wskazanie metody i sposobu kalkulacji dochodu (straty) podatnika wraz z uzasadnieniem ich wyboru, w tym algorytmu kalkulacji rozliczeń dotyczących tych transakcji lub innych zdarzeń oraz sposobu wyliczenia wartości rozliczeń wpływających na dochód (stratę) podatnika i/lub pozostałych wspólników spółki niebędącej osobą prawną;

2) w przypadku podatników:

• których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość 10 000 000 euro albo
• posiadających udziały w spółce niebędącej osobą prawną, której przychody lub koszty, w rozumieniu obowiązujących tę spółkę przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych przekroczyły w poprzednim roku obrotowym w rozumieniu tych przepisów równowartość 10 000 000 euro
• poza opisem, o którym mowa powyżej należy sporządzić również opis analizy danych podmiotów niezależnych lub danych ustalonych z podmiotem niezależnym, uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach lub innych zdarzeniach, o których mowa w ust. 1, zwanej dalej "analizą danych porównawczych", wykorzystanych do kalkulacji rozliczeń wraz z podaniem źródła tych danych;

3) opis danych finansowych podatnika lub spółki niebędącej osobą prawną, pozwalający na porównanie rozliczeń, o których mowa w pkt 1 lit. e, z danymi wynikającymi z zatwierdzonego sprawozdania finansowego, jeżeli obowiązek jego sporządzenia wynika z obowiązujących podatnika lub spółkę przepisów o rachunkowości;

4) informacje o podatniku, spółce niebędącej osobą prawną, obejmujące opis:

• struktury organizacyjnej i struktury zarządczej,
• przedmiotu i zakresu prowadzonej działalności,
• realizowanej strategii gospodarczej, w tym przeprowadzonych w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy przeniesień pomiędzy podmiotami powiązanymi istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk, mających wpływ na dochód (stratę) podatnika,
• otoczenia konkurencyjnego;

5) dokumenty, w szczególności:

• umowy, porozumienia zawarte pomiędzy podmiotami powiązanymi lub inne dokumenty, dotyczące transakcji lub innych zdarzeń, o których mowa w ust. 1, umowę spółki niebędącej osobą prawną, umowę wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, dokumentujące zasady przyznawania praw wspólnikom (stronom umowy) do udziału w zysku oraz uczestnictwa w stratach,
• porozumienia w sprawach podatku dochodowego zawarte z administracjami podatkowymi państw innych niż Rzeczpospolita Polska, dotyczące transakcji lub innych zdarzeń, w szczególności uprzednie porozumienia cenowe.

Jednocześnie podatnicy, którzy nie są w stanie zgromadzić danych dotyczących transakcji porównywalnych, mają obowiązek przedstawienia opisu zgodności transakcji z warunkami, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Obowiązek sporządzenia analizy został więc złagodzony w odniesieniu do sytuacji, w których podatnik nie ma możliwości porównania warunków transakcji podlegającej obowiązkowi dokumentacyjnemu z transakcjami niekontrolowanymi. Niemniej jednak w takim przypadku nie należy poprzestać jedynie na zdawkowym stwierdzeniu, że dane nie są dostępne. Konieczne jest przygotowanie opisu, który będzie wskazywał, że podmioty niezależne zawarłyby również transakcję na takich samych warunkach. Należy więc odwołać się do znajomości rynku, na którym się działa, i zasad ustalania warunków transakcji.

Obowiązek sporządzania dokumentacji w latach następnych.

W przypadku wystąpienia w danym roku obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej ze względu na dokonywanie transakcji z podmiotami powiązanymi, podatnicy, będą obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej również za rok podatkowy następujący po roku podatkowym, za który byli obowiązani sporządzić dokumentację podatkową, bez względu na wysokość osiągniętych, w roku podatkowym, za który byli obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej, przychodów lub poniesionych kosztów.

Obowiązki w zakresie przekazania danych do urzędu skarbowego

Podatnicy są zobowiązani obowiązani składać urzędom skarbowym oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji podatkowej, do dnia upływu terminu określonego dla złożenia rocznego zeznania podatkowego. Termin przedłożenia dokumentacji na żądanie organów pozostaje niezmieniony – 7 dni od dnia doręczenia.

Sprawozdanie uproszczone należy dołączać do zeznania rocznego CIT.

Dodatkowo wprowadzono obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej dla transakcji lub zdarzeń, których wartość nie przekracza limitów dokumentacyjnych i progów istotności. Na żądanie organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej w przypadku zaistnienia okoliczności wskazujących na prawdopodobieństwo zaniżenia wartości przychodów w celu uniknięcia obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej podatnik będzie zobowiązany do sporządzenia i przedłożenia dokumentacji podatkowej, w terminie 30 dni od dnia doręczenia takiego żądania

Cel wprowadzenia zmian w zakresie dokumentacji transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi

Podstawowym celem tych zmian jest dostosowanie polskich przepisów podatkowych do zmian w prawie Unii Europejskiej. Wprowadzone bowiem w latach 2014 – 2015 przepisy unijne przewidują wspólne dla krajów Unii Europejskiej podejście w zakresie wymogów związanych z dokumentacją transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Ponadto, należy zwrócić uwagę na fakt, że od obecnie jednym z głównych priorytetów Ministerstwa Finansów jest kontrola w zakresie cen transferowych. W celu poprawy skuteczności kontroli przeprowadzono dodatkowe zmiany strukturalne w administracji oraz przeznaczono dodatkowe środki do wykorzystania na kontrolę transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.