Minimalna stawka godzinowa w umowach cywilnoprawnych od 2017 roku

Z dniem 1 stycznia 2017 w życie wchodzi większość przepisów uregulowanych w ustawie z 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw. Zmiany mają na celu przeciwdziałanie nadużywaniu przez pracodawców umów cywilnoprawnych, poprzez wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej dla osób wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług, do których mają zastosowanie przepisy o zleceniu.

Ustawa wprowadza regulacje dotyczące minimalnej wysokości wynagrodzenia, przysługującej przyjmującemu zlecenie i osobie świadczącej usługi, za każdą godzinę wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, zwanej „minimalną stawką godzinową”. Przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej stosowane będą do umów zawartych przez osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą zarejestrowaną w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, niezatrudniające pracowników lub niezawierające umów ze zleceniobiorcami, jak również umów zawartych przez osoby fizycznych niewykonujące działalności gospodarczej, realizowanych na rzecz przedsiębiorców albo innych jednostek organizacyjnych, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności.

Wyłączone natomiast spod zakresu obowiązywania ustawy będą umowy zlecenia i umowy o świadczenie usług, w których zleceniobiorca samodzielnie decyduje o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usługi i przysługuje mu z tego tytułu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Ponadto, przepisy ustawy nie będą miały zastosowania do umów dotyczących usług opiekuńczych i bytowych, realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnego domu pomocy, umów zawieranych w związku z koniecznością zapewnienia opieki dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej, wymienionych enumeratywnie w ustawie, umów dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad osobami podczas wypoczynków lub wycieczek, a także umów dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki, usługi te są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba.

Należy spodziewać się corocznego wzrosty stawki ponieważ jej wysokość będzie corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Ponadto podlegać będzie corocznie waloryzacji o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym odbywają się negocjacje i zaokrąglana będzie do pełnych dziesiątek groszy.

Ustawa przewiduje obostrzenia wynikające z ewentualnego nie przestrzegania jej przepisów. Po pierwsze w przypadku ustalenia w umowie zlecenia lub umowie o świadczenie usług, wynagrodzenia nie zapewniającego przyjmującemu zlecenie bądź świadczącemu usługi otrzymania, za każdą godzinę pracy, wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej, przyjmującemu zlecenie i świadczącemu usługi przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości obliczonej z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej. Jeżeli zlecenie przyjmuje kilka osób lub kilka osób zobowiązuje się świadczyć usługi wspólnie, gwarancją minimalnej stawki godzinowej, objęta będzie każda z tych osób. Ponadto, analogicznie jak w przypadku wynagrodzenia otrzymywanego w ramach stosunku pracy, przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi obowiązywał będzie zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej oraz przeniesienia go na inną osobę.

Ustawa zawiera również przepis karny, przewidujący karę grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł dla przedsiębiorcy, osoby działającej w jego oraz osoby działającej w imieniu innej jednostki organizacyjnej, wypłacających przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej.

Zgodnie z przepisami ustawy wypłata wynagrodzenia dokonywana będzie w formie pieniężnej, przy czym w przypadku umów zawartych na okres dłuższy niż miesiąc – co najmniej raz w miesiącu. Jest to kolejna zmiana ponieważ wcześniej nie było przepisów regulujących ta kwestię.

Do ustawy wprowadzono przepisy przejściowe, które przewidują w przypadku umów zawartych przed dniem 1 września 2016 r., przeprowadzenie przez strony negocjacji w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia albo rozwiązanie umowy, z uwagi na brak możliwości renegocjacji, a w pewnych przypadkach rozwiązanie umowy, w związku ze zwiększonymi kosztami wynikającymi z wprowadzenia minimalnej stawki godzinowej, co mogłoby skutkować utratą rentowności przedsiębiorstw oraz stanowić zagrożenie dla realizacji umów.