W rozpatrywanym przypadku podatniczka postanowiła ulokować swoje oszczędności na rachunku lokaty oszczędnościowej. W tym celu zawarła umowę, na podstawie której powierzyła swojej siostrzenicy kwotę 200.000 zł, zaś siostrzenica zobowiązała się do zawarcia we własnym imieniu, lecz na rachunek podatniczki umowy rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej, na którym miała zdeponować ww. kwotę. Dodatkowo zobowiązała się do zamknięcia rachunku lokaty terminowej i zwrotu przekazanej kwoty wraz z należnym oprocentowaniem na każde żądanie podatniczki w terminie 7 dni od dnia pozostawienia tych środków do dyspozycji siostrzenicy przez bank.
W związku z tym, że podatniczka miała wątpliwości czy czynność powierzenia środków pieniężnych siostrzenicy będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych wystąpiła o interpretację indywidualną do organów podatkowych. Zadała pytanie czy czynność powierzenia środków pieniężnych siostrzenicy może zostać zakwalifikowana przez organ podatkowy jako depozyt nieprawidłowy, bądź inna czynność która jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz czy czynność zwrotu środków pieniężnych dokonana przez siostrzenicę podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Zdaniem podatniczki, opisana czynność powierzenia środków pieniężnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a w szczególności nie może być zakwalifikowana jako podlegający temu podatkowi depozyt nieprawidłowy. Dokonana przez podatniczkę na podstawie ww. umowy czynność nie została wymieniona w tym przepisie. Zgodnie z regulacją zawartą w ustawie Kodeks cywilny umowa depozytu nieprawidłowego stanowi szczególną odmianę umowy przechowania, w której przedmiotem depozytu nie jest rzecz oznaczona co do tożsamości, lecz pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku. Ponadto umowa depozytu nieprawidłowego zawiera uprawnienie przechowawcy do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi co do gatunku. O tym więc, czy zawarta umowa kreuje stosunek prawny depozytu nieprawidłowego, decydują przepisy szczególne albo umowa stron albo ww. okoliczności, które w przypadku podatniczki nie wystąpiły. Nie można go natomiast domniemywać. Depozyt nieprawidłowy stanowi pewną szczególną odmianę umowy przechowania, jednakże odmienny jest cel gospodarczy tej umowy w porównaniu z klasycznym przechowaniem. Przechowanie bowiem wykonywane jest w interesie składającego, ma na celu zaspokojenie jego interesu. Natomiast w przechowaniu nieprawidłowym równomiernie zostaje zaspokojony interes obu stron. Składający, oddając rzeczy czy pieniądze na przechowanie, nie ponosi ryzyka ich utraty czy uszkodzenia, nawet przypadkowej, natomiast przechowawca uzyskuje prawo rozporządzania tymi rzeczami bądź pieniędzmi według swojego uznania. Przechowawca "nieprawidłowy" nabywa na własność przedmiot depozytu i może nim rozporządzać tak, jak w umowie pożyczki.
Rozpatrując kwestię nazwania umowy pożyczką to zdaniem podatniczki elementy pożyczki w ramach stosunku depozytu nieprawidłowego wyrażają się w tym, że własność pieniędzy bądź innych rzeczy oznaczonych co do gatunku przechodzi na przechowawcę. Różnica polega na tym, że własność w ramach depozytu nieprawidłowego przechodzi z chwilą wydania pieniędzy czy rzeczy (co stanowi jednocześnie przesłankę zawarcia umowy), natomiast umowa pożyczki jedynie zobowiązuje do przeniesienia na własność biorącego pieniędzy bądź rzeczy oznaczonych co do gatunku.
Według podatniczki, dla oceny rzeczywistego charakteru umowy, istotnego znaczenia nabiera ustalenie jej treści w części odnoszącej się do obowiązków i uprawnień przechowawcy. Wskazuje więc, że w niniejszej sprawie doszło, co prawda do przekazania pewnej sumy pieniędzy, jednakże nie doszło do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego.
Warto przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1977 r., II CR 204/77, Sąd ten orzekł, że:
"Wprawdzie do przyjęcia depozytu nieprawidłowego nie jest konieczne wyraźne zastrzeżenie tego w umowie, niemniej dla zastosowania art. 845 Kodeksu cywilnego konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzenia oddanymi na przechowanie pieniędzmi."
Ze wskazanego wyroku wprost wynika, iż aby móc mówić o depozycie nieprawidłowym musi wystąpić element rozporządzania przedmiotem depozytu nieprawidłowego, który w niniejszych okolicznościach nie wystąpił.
Skoro więc siostrzenica nie mogła rozporządzać przekazanymi środkami wedle własnego uznania, to w zaistniałym stanie faktycznym nie można mówić o tym, iż została zawarta umowa depozytu nieprawidłowego. Na potwierdzenie powyższego podatniczka powołała również interpretację indywidualną wydaną w dniu 1 grudnia 2009 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBII/1/436-232/09/MZ), interpretację z dnia 1 lutego 2006 r. Dyrektora Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (1472/SPC/436-47/05/PK).
Organ podatkowy przyznał podatniczce rację (interpretacja z dnia 3 kwietnia 2012 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, ITPB2/436-1/12/TJ).
Akceptuj i zamknijW celu zapewnienia maksymalnej wygody użytkowników przy korzystaniu z witryny ta strona stosuje pliki cookies. Kliknij "Akceptuję i zamknij", aby ta informacja nie wyświetlała się więcej.